Een partiële ondernemer (zoals een gemeente) en een door haar gehouden BV/NV kan een fiscale eenheid voor de btw vormen. Dit maken wij op uit de twee arresten die de Hoge Raad heeft gewezen op vrijdag 5 juli 2019. Eén zaak is met succes door PwC gevoerd. Het betrof in beide zaken een onderwijsstichting die aandelen in een deelneming/BV hield. In tegenstelling tot de Belastingdienst is de Hoge Raad van oordeel dat zij een fiscale eenheid btw kunnen vormen. Hierdoor blijft een onderlinge btw-berekening achterwege. Voor de gemeentelijke praktijk kan worden gedacht aan een BV die is opgericht als toegangsorganisatie naar c.q. uitvoeringsorganisatie van het sociaal domein (Participatiewet, WMO, Jeugdwet). Aangezien hierbij een btw-last kan optreden maar de Belastingdienst blijkbaar soms ten onrechte stelt dat een fiscale eenheid btw tussen een gemeente en haar deelneming niet mogelijk is, zijn de arresten van groot belang voor de gemeentelijke praktijk.  Met de term partiële ondernemers doelen wij op partijen die vanuit btw-oogpunt zowel economische als niet-economische – c.q. overheidsactiviteiten verrichten, zoals bijvoorbeeld gemeenten dat doen. In de zaken handelde het om een onderwijsstichting die een BV had opgericht om schoonmaakdiensten voor haar te verrichten respectievelijk om aan haar personeel uit te lenen. Beide stichtingen stelden dat zij met hun bv’s een fiscale eenheid btw vormden, zodat geen btw was verschuldigd over de onderlinge dienstverlening. Partijen waren de mening toegedaan dat werd voldaan aan de vereisten. De Belastingdienst deelde deze mening niet en heeft tot en met de Hoge Raad het bestaan van de fiscale eenheden bestreden. In beide zaken spitste het geschil zich toe op het antwoord op de vraag of de betreffende stichting economisch verweven kon zijn met de dochtervennootschap. De overige vereisten voor het bestaan van de fiscale eenheid waren niet in geschil.   De Hoge Raad heeft in de eerste zaak geoordeeld dat het verrichten van niet-economische activiteiten geen beletstel vormt voor het kunnen deelnemen aan een fiscale eenheid btw met een dochtervennootschap. Een gemeente die (deels) niet economische c.q. overheidsactiviteiten verricht kan daardoor ook deel uitmaken van een fiscale eenheid btw. Dit geldt verder ook als de ‘dochter-BV’ prestaties verricht aan dit ‘niet-ondernemersdeel’ c.q.’ overheidsdeel’ van de partieel belastingplichtige (zoals een gemeente). Hierbij valt te denken aan BV’s die zijn opgericht als toegangsorganisatie en/of ter uitvoering van de taken van het sociaal domein. In de tweede zaak over schoonmaakdiensten oordeelde de Hoge Raad dat voor economische verwevenheid sprake moet zijn van het onderhouden van onderlinge niet-verwaarloosbare economische betrekkingen. Hieraan werd door partijen voldaan, omdat de dochter-BV voor meer dan 27% van haar omzet diensten leverde aan de moederstichting. Belang voor de praktijkGemeenten kunnen met hun dochtervennootschappen een fiscale eenheid btw vormen, zo was PwC al eerder van mening. Met de overwegingen uit het arrest van de Hoge Raad wordt dit verder gemotiveerd. Het gevolg hiervan is dat de onderlinge dienstverlening niet met btw belastbaar is, waardoor een aanvullende kostenpost aan btw kan worden voorkomen. Uiteraard moet ook aan de overige vereisten voor het bestaan van een fiscale eenheid worden voldaan. Partijen moeten ook in financieel en organisatorisch opzicht zijn verweven. Voor de mogelijkheden die beide arresten bieden blijft een (fiscale) analyse van de feiten en omstandigheden noodzakelijk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het al dan niet kunnen toepassen van de transparantiemethode binnen het BCF. Ook deze methode is volgens PwC mogelijk binnen de fiscale eenheid. De inkoop-btw van de dochter-BV kan volgens PwC dan – binnen de fiscale eenheid btw – worden ‘doorgeschoven’ naar de gemeente, die deze btw kan compenseren via het BCF. De arresten kunt u hier nalezen: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2019:1112&showbutton=true&keyword=ECLI%3aNL%3aHR%3a2019%3a1112 https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2019:1118&showbutton=true&keyword=ECLI%3aNL%3aHR%3a2019%3a1118    

De gemeente Meierijstad kan de btw op de kosten van geluidsisolatie en energiebesparing van een gebouw (grotendeels) niet compenseren, zo oordeelt Gerechtshof 's-Hertogenbosch op 25 april 2019 (publicatie: 28 juni 2019). Dit ondanks dat de gemeente de investeringen mede heeft gedaan om de geluidsoverlast, die afkomstig is van de jongeren in het gebouw, voor de omgeving te beperken. Het recht op bijdrage is uitgesloten (art. 4.1.b, Wet BCF).De gemeente Meierijstad heeft bezwaar gemaakt tegen haar beschikking BCF 2010. Na de bezwaarfase oordeelt het Gerechtshof, in navolging van de Rechtbank, dat het recht op een bijdrage ingevolge het BTW-compensatiefonds is uitgesloten.  De feiten zijn als volgt. De gemeente heeft een gebouw in eigendom dat zij exploiteert. Het gebouw kent verschillende ruimten:a. een ruimte voor de gemeentelijke activiteiten voor het Vluchtelingenwerk;b. een muziekruimte die aan gebruikers wordt verhuurd voor € 25,- per dag;c. een ruimte voor het Centrum Jeugd en Gezin ('CJG'; geeft inhoud aan prestatieveld 2 van de WMO); end. een ruimte gebruikt als jongerencentrum. De jongeren in de buitenruimte geven aanzienlijke overlast, terwijl om het gebouw nieuwbouw is gerealiseerd. Wij nemen aan dat de gemeente, mede om de overlast tegen te gaan, investeringen in het gebouw heeft gedaan; in geluidsisolatie en energiebesparing (o.a. zonwering). Dit via een zogenoemde 'doos-in-doosconstructie'. Bij de rechter is in geschil of de btw op de investeringskosten kan worden gecompenseerd via het BCF, hetgeen de gemeente van mening is.  De gemeente stelt dat zij de investeringen heeft aangewend in het kader van het bestemmingsplan met nieuwbouw. De rechter oordeelt dat door de fysieke aanpassingen van het gebouw de investeringen uitsluitend zijn aangewend voor het gebouw. Dat de geluidsisolatie van het gebouw ook het omgevingsgeluid voor toekomstige gebruikers van de nieuwbouw wellicht beperkt is indirect en bijkomstig van aard en doet niet af aan het oordeel.  Het Gerechtshof kent enkel recht op compensatie toe voor zover de btw toerekenbaar is aan de ruimte die de gemeente gebruikt voor haar activiteiten voor het Vluchtelingenwerk (wij nemen aan dat een verhouding op basis van vierkante meters is gehanteerd). Geen recht op compensatie bestaat voor zover de btw toerekenbaar is aan de overige ruimten. Voor de muziekruimte geldt namelijk dat de gemeente bij de exploitatie handelt als btw-ondernemer, zodat in zoverre al geen recht op compensatie bestaat. Voor de CJG-ruimte en de ruimte van het jongerencentrum handelt de gemeente wél als "niet-ondernemer" (buiten het kader van haar btw-onderneming). Om deze reden bestaat in zoverre in beginsel recht op compensatie. Echter is de uitsluiting van compensatie van toepassing: art. 4.1.b, Wet BCF. Had de gemeente deze ruimten namelijk als btw-ondernemer aangewend, dan was een btw-vrijstelling van toepassing geweest. Hierbij baseert de rechter zich op de btw-vrijstelling die geldt voor btw-ondernemers activiteiten van sociale en culturele aard (art. 11.1.f, Wet op de omzetbelasting 1968). De uitspraak kunt u hier nalezen.

Wij merken dat de gemeente-fiscalisten behoefte hebben aan vaktechnische overleggen (VTO's), zoals deze ook intern binnen de belastingadvieskantoren worden gehouden. Dit door de in de afgelopen periode gewezen rechtspraak, nieuwe wetgeving en nieuwe besluiten grondig door te nemen en hierover met elkaar van gedachten te wisselen. Uiteraard voor zover deze de gemeentelijke praktijk raakt of kan raken. Verder door per bijeenkomst door PwC een thema behandeld te krijgen (zoals op het gebied van het fysieke domein (infrastructuur, verduurzaming, erfpacht) en sociale domein, maar ook het formele belastingrecht). Eventuele gemeentelijke praktijk vraagstukken worden door de deelnemer gemotiveerd ingebracht. De bijeenkomst kent het hbo/universitaire niveau en richt zich primair op de btw/BCF. Vanuit deze gedachte nodigen wij de gemeente fiscalist graag uit voor ons vaktechnische overleg (VTO). Bij voldoende deelname starten wij na Prinsjesdag in september 2019 ook op onze kantoren Amsterdam en Eindhoven. Dit naast ons kantoor te Zwolle, waar het VTO al enige tijd wordt gegeven.  De VTO's worden vier maal per jaar gehouden, voor een selecte groep van ca. 8-12 personen. Elke VTO telt mee voor 4 PE-punten (NOB/RB). Een eerste deelname aan het VTO is altijd gratis.  Voor meer informatie of aanmelding kunt u contact opnemen met: Dieks Boswinkel, dieks.boswinkel@pwc.com, 06 1357 6293Remko Hagedoorn, remko.hagedoorn@pwc.com, 088 792 12 52Anja van der Linden, anja.van.der.linden@pwc.com, 06 5755 9678

Op 9 april heeft het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten u geïnformeerd dat de uitvoeringsinstantie DUS-i heeft verklaard dat de SPUK ook van toepassing is op gemeentelijke sportbedrijven. Het nieuwsbericht kunt u hier lezen.Op 30 april 2019 is tevens door middel van een publicatie in de Staatscourant de verklaring van DUS-i formeel bevestigd. De Staatscourant is als bijlage bij dit nieuwsbericht opgenomen. Voorwaarde voor een SPUK-uitkering is dat: de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft in het sportbedrijf; er geen recht op aftrek van omzetbelasting of compensatie uit het BTW-compensatiefonds bestaat voor de door de sportbedrijven uitgevoerde activiteiten; en aan de betreffende organisatie niet reeds subsidie is verleend op grond van de Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties.