Warmtenetten vullen een steeds belangrijkere rol in de Nederlandse energietransitie en door de lokale aard van deze netten zijn gemeenten van cruciaal belang. In samenwerking met de Universiteit Utrecht onderzoekt PwC welke samenwerkingsvormen tussen de publieke sector en private partijen doorgaans wordt aangenomen in het aanleggen van warmtenetten. Als belangrijke tweede stap wordt vervolgens vastgesteld in hoeverre de gekozen samenwerkingsvorm de efficiëntie en resultaat van het project beïnvloed. Om dit onderzoek uit te kunnen voeren hebben we specifieke data nodig over warmtenetten in Nederland en onze hoop is dat u ons hierin wil helpen door de onderstaande enquête in te vullen (5-10 minuten). Als u vragen heeft of samen de enquête wil doorlopen, aarzel dan niet om Erik Jan Kamphof te bellen op het nummer: 06 42427719 Veel dank voor uw bijdrage! Link naar enquête: https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=oFgn10akD06gqkv5WkoQ52C6vcUfdZZBhhqfb_K91e1UN1pCNFpVTFJaN0RKUDFWMDhTOEhLSlNCQS4u

De exploitatie van twee begraafplaatsen door de gemeente Krimpen aan den IJssel (hierna: gemeente) vormt een economische activiteit. Voor de aan de gemeente in rekening gebrachte inkoop-btw bestaat daardoor geen recht op een bijdrage uit het BTW-compensatiefonds. Tot dit oordeel kwam het Gerechtshof Arnhem in haar uitspraak van 29 april 2021, gepubliceerd op 19 mei 2021. De Hoge Raad had op 19 juni 2020 al geoordeeld dat de gemeente in ieder geval niet handelt als overheid. Daarna volgde verwijzing naar het Gerechtshof Amsterdam om te beoordelen of überhaupt sprake is van een niet-economische activiteit. Doordat de begraafplaats wordt gebruikt voor economische activiteiten, bestaat in beginsel recht op aftrek van voorbelasting via de btw-aangifte. Beoordeeld moet worden in hoeverre de vrijstelling voor diensten voor lijkbezorgers van toepassing is.Casus De gemeente Krimpen aan den IJssel exploiteert twee begraafplaatsen. De gemeente heeft bezwaar gemaakt tegen de beschikking BCF over 2007 en verzoekt om een aanvullende bijdrage in verband met de inkoop-btw die ziet op de exploitatie van de begraafplaatsen. Oordeel gerechtshof Een gemeente heeft op grond van artikel 3 van de Wet BCF recht op een bijdrage, ter financiering van de btw die aan haar wordt gefactureerd, voor zover de gemeente de ingekochte prestatie bezigt ‘anders dan in het kader van haar onderneming’. Daarvan is sprake als: De gemeente haar activiteiten niet tegen een vergoeding verricht (niet-economische activiteiten); of De gemeente haar activiteiten wel tegen een vergoeding verricht (economische activiteit), maar in de hoedanigheid van overheid. De Hoge Raad heeft op 19 juni 2020 vastgesteld dat de gemeente bij uitgifte van grafrechten tegen vergoeding, niet handelt als overheid. Waardoor sub ii. niet van toepassing is. Het is aan het Gerechtshof om te bepalen of sprake is van een niet-economische activiteit, als bedoeld in sub i. Het Gerechtshof komt tot het oordeel dat sprake is van een vergoeding die, in tegenstelling tot het standpunt van belanghebbende, in rechtstreeks verband staat tot de uitgifte van grafrechten. Dat de vergoeding maar voor 63% kostendekkend is doet daar niet aan af. Het beroep van belanghebbende op de Hof van Justitie-arresten ‘Commissie/Finland’ van 29 oktober 2009 (C-246/08) en ‘Gemeente Borsele’ van 12 mei 2016 (C-520/14) slaagt ook niet. Het Gerechtshof verwerpt dit beroep, omdat in deze zaken de vergoedingen inkomensafhankelijk waren en voor een veel kleiner deel (respectievelijk 7,7% en 3%) kostendekkend waren. Subsidiair stelt belanghebbende dat de begraafplaatsen niet uitsluitend worden gebruikt voor economische activiteiten en dat ook deels sprake is van niet-economische activiteiten omdat: De begraafplaatsen mede dienen als rustplaats van overledenen voor wie niemand anders de begrafenis op zich neemt; Zich op een van de begraafplaatsen een herdenkingsmonument bevindt voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en het graf van de militairen die in deze oorlog zijn omgekomen; en De begraafplaatsen voor eenieder vrij toegankelijk zijn en daarom ook deels als algemene groenvoorziening kunnen worden aangemerkt. Met betrekking tot onderdeel a. oordeelt het Gerechtshof dat inderdaad geen sprake is van een vergoeding, zodat sprake is van een niet-economische activiteit. Recht op compensatie is echter uitgesloten, doordat het ter aarde bestellen van overledenen naar het oordeel van het Gerechtshof valt onder de vrijstelling voor ‘diensten door lijkbezorgers’ (artikel 11, lid 1, onderdeel h, Wet OB). Op grond van artikel 4, lid 1, onderdeel b van de Wet BCF is compensatie daarom uitgesloten. Het Gerechtshof oordeelt met betrekking tot onderdeel b. dat het onderhoud van een herdenkingsmonument inderdaad voor compensatie in aanmerking komt. Voor de toepassing van een ‘pre pro rata’, zoals belanghebbende heeft voorgesteld wegens het gemengde gebruik van het terrein, ziet het Gerechtshof geen aanleiding. Het gebruik van het terrein in het kader van een jaarlijkse herdenkingsdienst is in verhouding tot het overige gebruik dermate gering, dat daaraan geen betekenis toekomt. De stelling uit onderdeel c. dat de begraafplaatsen mede fungeren als openbare groenvoorziening heeft de inspecteur weersproken. Er leiden geen wandelpaden over de begraafplaatsen en de paden op de begraafplaatsen lopen dood. Ook is het verbonden daar honden uit te laten of op andere wijze te recreëren. Het Gerechtshof oordeelt daarom dat, ondanks dat de begraafplaatsen openbaar toegankelijk zijn tussen zonsopkomst en zonsondergang, geen sprake is van openbaar groen. Daarvoor verschillen de functie van een begraafplaats en die van openbaar groen te veel van elkaar. Ten overvloede merkt het Gerechtshof nog op dat ook in het geval dat een begraafplaats regelmatig door toeristen wordt bezocht, bijvoorbeeld omdat daar een historisch of bekend persoon is begraven, dergelijke bezoeken plaatsvinden in het kader ervan het doel van een begraafplaats: het herdenken van overledenen. Belang gemeenten Op basis van deze uitspraak lijkt het erop dat gemeenten de inkoop-btw met betrekking tot de exploitatie van begraafplaatsen moet aanmerken als kostprijsverhogend. Op dit moment is nog niet duidelijk of tegen deze uitspraak cassatie wordt aangetekend door de gemeente. Wij adviseren u daarom, om het gebruik van uw begraafplaatsen alvast in kaart te brengen. Zodra er een einduitspraak is gedaan in deze procedure, kan uw gemeente op basis van de einduitspraak vaststellen in hoeverre recht op aftrek bestaat en daar de btw-administratie op inrichten. In deze zaak is overigens niet gezegd dat de gemeente ook geen inkoop-btw kan verrekenen via haar btw-aangifte. Mocht u nog bezwaren tegen uw btw-aangiftes open hebben staan, dan kunt u mogelijk nog inkoop-btw over oude jaren in aftrek brengen. Wij denken in dat geval graag met u mee. In alle andere gevallen geldt een teruggaafverzoek over het verleden als ‘ambtshalve’ en ambtshalve teruggaafverzoeken worden door de Belastingdienst niet verleend als sprake is van nieuwe jurisprudentie.  

Bij het ter beschikking stellen van een sportaccommodatie is geen sprake van een gemeenschapsvoorziening, zo oordeelde Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 24 april 2019. Tegen deze uitspraak is beroep in cassatie ingesteld. De Hoge Raad heeft de zaak op 21 mei 2021 afgedaan aan de hand van artikel 81, lid 1 van de Wet op de rechterlijke organisatie. Dit houdt in dat de Hoge Raad de argumenten van de gemeente tegen de uitspraak van het Gerechtshof heeft beoordeeld, maar tot de conclusie is gekomen dat deze niet kunnen leiden tot vernietiging van de uitspraak van het Gerechtshof. Daarnaast roepen deze argumenten geen belangrijke nieuwe juridische vragen op, waardoor de Hoge Raad deze beoordeling niet verder hoeft te motiveren.De uitspraak van het Gerechtshof blijft hiermee in stand. Deze uitspraak hield in dat de sportaccommodaties die de gemeente ter beschikking stelt voor bewegingslessen aan basisscholen, geen gemeenschapsvoorzieningen zijn waar iedereen gebruik van mag maken. De inkoop-btw die drukt op de ter beschikking stelling van deze sportaccommodaties komt derhalve niet in aanmerking voor een bijdrage uit het BTW-compensatiefonds op grond van artikel 4, eerste lid, onderdeel a van de Wet BCF. Ook het beroep op artikel 1 van het Uitvoeringbesluit BCF slaagt niet. De ter beschikking stelling van een sportaccommodatie is naar haar aard namelijk geen prestatie die alleen door een publiekrechtelijk lichaam kan worden verricht. Dat gemeentes op basis van de Wet op het primair onderwijs verplicht zijn een accommodatie ten behoeve van bewegingslessen aan basisscholen beschikbaar te stellen, doet hier niet aan af.

Met ingang van het jaar 2021 zullen (naar alle waarschijnlijkheid) gemeenten zelf een rechtmatigheidsverantwoording moeten opstellen. De rechtmatigheidsverantwoording gaat over de naleving van geldende wet- en regelgeving bij de totstandkoming van de baten en lasten. De verantwoording over rechtmatigheid komt daarmee primair bij het college van B&W te liggen. In de oude situatie rapporteerde vooral de accountant over rechtmatigheid.  De rechtmatigheidsverantwoording dient onderbouwd te worden met een duidelijke grondslag, bestaande uit een aantal elementen. Een van die elementen is de uitkomsten van de interne controles die binnen de gemeente uitgevoerd worden om vast te stellen of wet- en regelgeving zijn nageleefd. Dit betekent dat de organisatie zelfstandig vaststelt of wordt voldaan aan het normenkader waarin relevante wet- en regelgeving is opgenomen. Wanneer de interne beheersing van de gemeente op orde is en de gesignaleerde afwijkingen van het normenkader gedurende het jaar worden geregistreerd, dan hoeft de gemeente weinig tot geen verbijzonderde controles uit te voeren. Wanneer de interne beheersing van een gemeente, op onderdelen, niet geheel op orde is, is het risico op rechtmatigheidsfouten groter. In dat geval zijn diepgaande interne controles nodig, specifiek op die onderdelen waarbij de interne beheersing niet voldoende is. Een onderdeel van de interne controle en beheersing is het beheersen van de risico’s op het gebied van de fiscaliteit. Een goed Tax Control Framework (TCF) zorgt voor de interne controle en beheersing voor de fiscaliteiten. Het TCF staat niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van het bredere Interne Control Framework van de gemeente.  Naast het beheersen van de fiscale risico’s zorgt een TCF ook voor een correcte fiscale/financiële informatieverschaffing (reporting); en het naleven van fiscaal relevante wet- en regelgeving (compliance) en is daarmee een uitstekende middel voor de onderbouwing van de rechtmatigheidsverantwoording voor het onderdeel fiscaliteiten.  Tijdens onze digitale rondetafelbijeenkomst op 27 mei om 15:00 uur zullen wij u verder meenemen in de nieuwe verantwoordelijkheden van het college van B&W. Daarnaast zullen wij u meenemen in de mogelijkheden die PwC ziet om de verantwoordelijkheid juist te kunnen dragen. Hierbij hanteren wij de volgende agenda:   Introductie  Basis voor de Rechtmatigheidsverantwoording? Verzorgd door Anton Eelco Gerritsma, Senior Director Assurance PwC en voorzitter van de sectorcommissie Decentrale Overheden van de NBA en lid van de commissie Bedrijfsvoering en Audit Decentrale Overheden.  Hoe bouw je de Rechtmatigheidsverantwoording op middels interne controle/beheersing? Verzorgd door Somaye Mohebbi, Manager Tax Reporting & Strategy PwC Wat is een Tax Control Framework (TCF) en hoe draagt het bij aan de interne (fiscale) beheersing? Verzorgd door Somaye Mohebbi  Delen van praktijkervaring, verzorgd door Sebastiaan Smeets, Intern auditor en kwartiermaker rechtmatigheid van de Gemeente Maastricht Interactief onderdeel waarbij we met elkaar in gesprek gaan over de ervaringen en de constateringen rondom de rechtmatigheidsverantwoording  Afronden    U kunt zich aanmelden via deze link.